Fatura, satışı yapılan her hizmet ya da ürünün belgelenmesine yardımcı olan bir dokümandır. Satış işleminin gerçekleştirildiğini kanıtlayan bir belge olarak, yapılan her işlemin sonucunda kesilmelidir. Fatura kesilmediği durumlarda işletmelerde çeşitli yaptırımlarla karşılaşabilir.
“Kimler fatura kesmek zorunda? Fatura kesilmediğinde ne olur?” gibi soruları sizler için yanıtladık. Keyifli okumalar!
Fatura Hangi Bilgileri İçerir?
Her faturada olması gereken bazı bilgiler bulunuyor. Faturanın nasıl düzenlenmesi gerektiğini ve içermesi gereken bilgileri şu şekilde özetleyebiliriz:
- Faturanın düzenlenme tarihi,
- Seri ve sıra numarası,
- Faturayı düzenleyen kişinin ismi veya ticaret ünvanı,
- Faturanın düzenlendiği iş yerinin adresi,
- Satılan malın miktarı ve fiyatı, fatura üzerinde bulunması zorunlu bilgiler arasında yer alır.
Bu bilgileri her faturada tek tek girmek zor gibi görünse de artık bütün bu bilgileri programlar aracılığıyla faturalarınıza kolaylıkla ekleyebilir; süreçleri pratik bir şekilde takip edebilirsiniz.
Kimler Fatura Kesmek Zorundadır?
Hizmet ya da mal satmak, fatura kesmeyi gerektiren işlemler arasında bulunur. Fiziki olarak bir mal alınmıyor olsa bile yapılan işlem faturaya konu olur.
Her ne kadar fatura kesmemek kısa vadede kazanç gibi görünse de uzun vadede işletmelerin cezai yaptırımlarla karşılaşmasına neden olur.
Fatura kesmesi zorunlu olanlar ise şu şekildedir:
- Birinci ve ikinci sınıf olarak nitelendirilen tüccarlar,
- Serbest meslek erbapları,
- Kazançları basit usulde tespit edilen tüccarlar,
- Defter tutma mecburiyeti olan çiftçiler,
- Esnaflar (vergiden muaf olsa bile).
Yukarıda bahsedilen kişi ve kurumlar fatura keserek satış işlemlerini gerçekleştirmelidir.
Faturasız ürün satışı tespit edildiğinde çeşitli cezalar uygulanır. Faturasız işlem yapıldığını tespit ettiğinizde ilgili mecralara şikâyette bulunabilirsiniz. ALO 189 Vergi İletişim Merkezi ya da ALO 124 TÜİK üzerinden faturasız işlem yapan şirket ya da kişileri şikayet edebilirsiniz.
Fatura Kesiminde Kolaylık, KDV Seçiminde Çeşitlilik Bizim Hesap’ta
Bizim Hesap’ta 24 farklı (Kıbrıs dahil) KDV oranından ihtiyacınıza uygun olanı seçebilir ve istediğiniz şekilde fatura kesebilirsiniz.
Fatura Kesilmediğinde Ne Olur?
Vergi Usul Kanunu’na göre yapılan satışların kayıt altına alınabilmesi ve takibinin gerçekleştirilebilmesi için fatura kesilmesi zorunludur. O nedenle fatura kesmediğinizde aşağıdaki durumlarla karşılaşırsınız:
- Eğer bir hizmet ya da ürün satışı için fatura kesilmediği tespit edilirse faturaya yazılması gereken tutarın %10’u oranında ceza ödenmesi gerekir.
- Fatura kesilmiş olmasına rağmen kesilen faturada tutarın eksik olduğu fark edilirse aradaki fark üzerinden hesaplama yapılır. Bu hesaplama sonucunda yeni ceza tutarı belirlenir.
- Fatura kesilmediğinde uygulanan özel usulsüzlük cezasının bir yıllık sınırı 2025 yılında 1.800.000 TL’dir. Ödemeniz gereken cezalara ek olarak işletmenizin vergi sicili de bu durumdan olumsuz etkilenir.
Üstelik faturasız satışlar nedeniyle vergi beyannameleri de eksik/hatalı olacağı için devletin yatırımlar için önemli kaynaklarından olan vergi ödemeleri de eksik olacaktır.
Faturasız satış yapan işletmenin yanı sıra faturasız alışverişi kabul eden tüketici de suçlu olarak kabul edilir. Bu durumda müşteri için de cezai yaptırımlar söz konusu olur.
Faturasız Ürün Satmanın Hukuki Cezaları
Faturasız ürün satmak işletmeleri hukuki cezalarla karşı karşıya getirir. İşte o cezaların detayları:
Vergi Usul Kanunu Kapsamındaki Yaptırımlar
Vergi Usul Kanunu 353. maddesine göre belge düzenine aykırı yapılan düzenlemeler için ceza uygulanır.
- Fatura veya benzeri belgeyi düzenlemeyen veya almayan işletmelere, her bir belge için özel usulsüzlük cezası kesilir. Fatura kesmeme cezası ilk tespitte 14.000 TL’dir (2025 için).
- Faturada bulunması gereken zorunlu bilgilerin eksik olması veya yanlış düzenlenmesi durumu da aynı şekilde özel usulsüzlük kapsamında değerlendirilir.
- Kesilmeyen faturalardan kaynaklı vergi kayıpları sebebiyle vergi ziyaı cezası da uygulanabilir.
Tekrarlayan İhlallerde Uygulanan Cezalar
Faturasız satışlar nedeniyle uygulanan cezalar, her bir tespitte artarak uygulanır. 2025 yılı için tekrarlayan ihlallerde uygulanacak asgari cezalar şu şekildedir:
| Tespit Sayısı | Asgari Ceza Tutarı (TL) |
|---|---|
| 1. Tespit | 14.000 |
| 2. Tespit | 28.000 |
| 3. Tespit | 43.000 |
| 4. Tespit | 57.000 |
| 5. Tespit | 70.000 |
| 6. ve sonraki tespitler | 140.000 |
Ceza, faturada yazılması gereken tutarın %10’u oranında uygulanır ve yukarıda asgari tutarlardan az olamaz.
Hangi Durumlar “Faturasız Satış” Sayılır?
Fatura, yapılan bir ürün ya da hizmet satışını belgelendirmek için düzenlenir. O nedenle satışı belgelemezseniz ya da bu belge mevzuata aykırı olursa “faturasız satış” olarak değerlendirilir. Faturasız satışlar vergi kaybına neden olur ve usulsüzlük cezası gerektirir.
Gelin faturasız satış sayılan durumları inceleyelim:
1. Hiç Fatura Düzenlenmemesi
Diyelim bir satış gerçekleşti ama satıcı hiç fatura düzenlemedi. İşte bu durum direkt faturasız satış anlamına gelir.
2. Faturanın Süresinde Düzenlenmemesi
Vergi Usul Kanununa göre fatura, mal tesliminden veya hizmetin yerine getirilmesinden itibaren en geç 7 gün içinde düzenlenmelidir.
Bu süre aşıldıktan sonra fatura düzenlense bile işlem faturasız satış olarak kabul edilir.
3. Eksik Tutarla Fatura Düzenlenmesi
Satılan mal veya hizmetin tutarından daha düşük bir tutarda fatura kesilmesi de faturasız satış kapsamına girer.
4. Yanlış Kişi veya Kuruma Fatura Düzenlenmesi
Malı alan kişi/kurum dışında başka birine fatura kesilmesi de faturasız satışı oluşturan durumlardan biridir çünkü asıl alıcıya fatura düzenlenmemiş olur.
5. Fiş Kesmenin Yeterli Olmaması
Bazı durumlarda yalnızca fiş kesmek yeterli olmaz. Dolayısıyla bu durumlarda fiş kesilse bile fatura düzenlenmediği için ceza uygulanabilir. Örneğin 2025 yılı için fatura kesme alt limiti 9.900 TL’dir.
6. e-Fatura veya e-Arşiv Fatura Zorunluluğuna Uyulmaması
Eğer işletmeniz e-fatura ya da e-arşiv fatura zorunluluğu kapsamındaysa bu sistemleri kullanmak yerine kağıt fatura kesmeniz de faturasız satış kapsamına girer.
Faturasız Satışın Tespiti ve Denetim Süreci
Faturasız satışlar kayıtsız ekonomi yoluyla vergi kayıplarına yol açar. O nedenle fatura süreçleri yakından takip edilir ve denetimler ile beyanlar ve yapılan işlemler araştırılır. Burada amaç, kayıt dışı ekonomiyi önlemek ve vergi kayıplarını en aza indirmektir.
Tespitler için denetimlerin dışındaki bir diğer önemli nokta ise vatandaşların ihbarlarıdır. Gelen ihbarlar değerlendirilir ve gerekli durumlarda denetim gerçekleştirilir. Denetimler sonucu kayıt dışı bir satış tespit edildiğinde, denetmenler bu durumu tutanakla belgelendirir ve işletme hakkında resmi inceleme başlatılır.
Süreci şöyle özetleyebiliriz:
- Denetim gerçekleştirilir. Bu denetimler rutin ya da ihbar sonucu yapılabilir.
- Faturasız satış tespit edilirse tutanak tutulur. Tespit tutanağında tüm detaylar raporlanır.
- İşletmeden savunma istenir.
- POS cihazı çıktılarından stok kayıtlarına tüm mali kayıtlar analiz edilir.
- İncelemeler sonucunda bir rapor hazırlanır ve Vergi Dairesi Başkanlığına iletilir.
Şirketi Olmayan Kişiler Fatura Kesebilir mi?
Evet, şirketi olmayan kişiler de kazançlarını belgelendirebilir. Türkiye’de kazanç sağlayan her birey vergi ödemekle yükümlüdür ve vergiye konu olan hizmet ya da mal satışı faturalardan tespit edilir. Bu nedenle şirket sahibi olmasanız bile kazançlarınızı çeşitli pusulalar düzenleyerek faturalandırmanız gerekir.
Örneğin iki kopya olacak biçimde hazırlanan serbest meslek makbuzu, freelance çalışan kişiler tarafından hazırlanması gereken bir belgedir. İki kopyanın bir tanesi müşteride kalırken diğeri makbuzu kesen kişi de kalır.. Bu sayede kendi işini yapan bir serbest meslek mensupları da bu makbuzlar ile vergilerini ödeyerek cezai yaptırımlardan kaçınabilir.
Bazı mükellefler şartları sağladığında vergiden muaf olabilir. Ancak bu durumda dahi yaptığınız satışlar için fatura kesmeniz gerekir. Aksi halde her ne kadar vergiden muaf olsanız da kayıt dışı ekonomi nedeniyle cezalarla karşılaşırsınız.
Kolay Fatura Takibi için Bizim Hesap!
Kestiğiniz ve size kesilen faturalar, vadeleri ve farklı KDV oranları arasında kaybolduysanız sizin için bir çözümümüz var. Bizim Hesap, üstünde vergi numaranız yazan tüm faturaları farklı portallara girmenize gerek kalmadan otomatik olarak kaydedip takip etmenizi sağlar.
Kapsamlı olduğu kadar kolay fatura takibi özelliği için Bizim Hesap;
- vadeleri takvime eklemek,
- toplu fatura kesmek,
- fatura içeriklerini kopyalamak ve
- kolay tahsilat ve ödeme takibi ile tüm fatura işlemlerinizi basitleştiriyor.
Siz de faturalarınızı kolayca takip ederek cezai yaptırımla karşılaşmamak için Bizim Hesap’ı bugün ücretsiz deneyin!
