Patent Nasıl Alınır?

Bir girişimci olarak buluşunuzun korunmasını ve fikri mülkiyet haklarının tamamen sizde olmasını ister misiniz? Cevabınız evetse patent sürecini bilmeniz gerekiyor.

Karmaşık olabilen patent alma süreciyle ilgili merak edilen tüm detaylar yazımızda.

Patent Nedir ve Neden Önemlidir?

Patent bir buluşun yasal haklarını korumak için alınan resmi bir belgedir. Buluşunuzun hem hukuki hem ticari haklarına sahip olmanızı sağlar. Bu nedenle de sürecin nasıl işlediğini bilmek her girişimci için çok önemlidir.

Buluşların korunması

Patent hakkı, size belirli bir süre boyunca buluşunuzu kullanma ve başkalarının kullanmasını önleme yeteneği verir. Buluşunuzun başkaları tarafından izinsiz üretilmesini, kullanılmasını, satılmasını engelleyen resmi bir koruma gibidir.

Böylece bir girişimci olarak fikirlerinizin çalınması gibi riskleri azaltmış olursunuz.

Rekabet avantajı

Patentin bir diğer önemli tarafı ise rekabet avantajı sağlaması. Patentli bir ürün/teknoloji geliştirmek, işletmenizi rakiplerinizin önüne geçirir. Bu durum markanızın değerini artırır.

Bahsettiğimiz gibi başka bir kişi ya da kurum patentinizin kapsamına giren herhangi bir ürünü üretme, satma veya ithal etme hakkına sahip olmaz. Bu da ürünün kopyasının üretilmesini engellediği için pazarda benzersiz bir konuma sahip olmanızı sağlar.

Ticari değer ve lisanslama

Patent, sadece ürünü koruyarak kullanmanızı sağlamaz. Aynı zamanda ürünü lisanslayarak başka firmalara kullanım hakkı tanımanızı ve böylece kazanç elde etmenizi sağlar.

Patent aynı zamanda bir inovasyon belgesi olarak kabul edilir. Patentli teknolojiler yatırımcıların ilgisini çeker ve size yeni kapılar açabilir.

İlginizi çekebilir: Girişimci – Melek Yatırımcı İş Birlikleri Nasıl Olur?

Patent Nasıl Alınır?

Patent başvurusu yapmadan önce mutlaka bir araştırma yapmanız ve buluşunuzun daha önce patentlenip patentlenmediğini öğrenmeniz gerekir. Bu adımı atlamak zaman ve para kaybına yol açabilir.

Daha sonra patent almak için Türk Patent ve Marka Kurumuna patent başvurunuzu yapabilirsiniz.

1. Başvuru formunu eksiksiz doldurmanız ve bununla birlikte patent talebinizi destekleyecek belgeleri de (tarifname gibi) sunmanız gerekir.
2. Başvuru için başvuru ücretini de ödemeniz gerekir. (Başvuru tarihinden en geç 2 ay içinde ödenmelidir.)
3. Ardından Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından başvurunuz incelenir ve buluşunuzun patentlenebilirliği değerlendirilir.
4. Bu süreç genellikle birkaç ay (bazen birkaç yıl) sürer ve sonunda buluşunuzun patente uygun olup olmadığına karar verilir.
5. Eğer patent başvurunuz kabul edilirse belirlenen yıllık ücreti ödemeniz gerekir.

Şimdi sürecin detaylarına yakından bakalım.

Patent Başvuru Şartları Nelerdir?

Peki bir buluşu olduğunu düşünen herkes başvurabilir mi? Patent başvurusunda aranan şartlar neler?

• Öncelikle ön araştırma yapmanız gerekir. Bunu, yayımlanmış patent başvurularını inceleyerek yapabilirsiniz.
• Buluşun patent alabilmesindeki iki önemli şart vardır. Birincisi “yeni” olması ve ikincisi “sanayiye uyarlanabilir” olmasıdır.
• Ayrıca buluş niteliğinde sayıldığı halde koruma kapsamında olmayan başvurular olabilir. Bu nedenle buluşunuzun buluş niteliğinde ve koruma kapsamında olabilecek bir yenilik olduğundan emin olun.

Patent Başvurusu için Hangi Belgeler Gerekli?

Kriterleri sağlayan buluşlar için patent başvurusu yaparken gerekli belgeler ise şunlardır:

Başvuru formu

Başvuru formu için Elektronik Başvuru Sistemine e-Devlet şifresi giriş yapın. “Yeni Başvuru” işlemini seçin ve ilgili bölümleri doldurun.

Buluş tarifnamesi

Bir tarifname, buluşunuzun tüm detaylarını anlattığınız belgedir. O nedenle buluşun tekniği ile ilgili uzman kişinin hazırlaması gerekir. Bu belgede;

• ürününüzün ne olduğunu,
• nasıl çalıştığını ve
• benzersiz yönlerini açıkça ve eksiksiz şekilde ifade etmelisiniz.

İstemler

İstemler, buluşunuzda koruma talep ettiğiniz ve yeni olduğunu belirttiğiniz teknik özellikleri kapsar. Yani buluşunuzun koruma kapsamının ne olacağını, istemler belirler.

Burada bahsedeceğiniz özellikler mutlaka tarifnamede de yer almalıdır.

Çizimler

Tarifnamede anlattığınız buluşu, teknik resimler ile gösterdiğiniz belgelerdir. Bu zorunlu bir bölüm olmasa da buluşu daha detaylı anlatma konusunda fayda sağladığı için önerilir.

Eğer resim ekleyecekseniz çizim programı ya da aletleri ile yapılan teknik resimler (ya da akış şemaları) olması gerekir. Fotoğraf ya da tablolar bu bölüm için kabul edilmez.

Özet

Buluşunuzla ilgili genel teknik bilgileri, özet bölümünde vermelisiniz.

Tüm detayları Patent Başvuru Kılavuzundan inceleyebilirsiniz.

Patent Başvuru Ücreti Ne Kadardır?

2025 patent başvuru ücreti 520 TL olarak belirlenmiştir. Ancak patent alma sürecinde ve sonrasında farklı ödemeler de yapmanız gerekebilir. Örneğin;

İnceleme ve İtiraz Süreci

Patent başvurusunda süreç, belgelerin teslimiyle tamamlanmaz. Aslında en kritik aşamalardan olan inceleme ve itiraz süreçleri başlar. Bu aşamada

• başvurunuzun “yeni olma” kriterini karşılayıp karşılamadığı,
• patentlenebilir olup olmadığı ve
• mevcut ürün/teknolojilerle benzerlik taşıyıp taşımadığı gibi detaylar değerlendirilir.

Bu sürecin detaylarını bilmek, itiraz gerektiren durumlarda işinizi kolaylaştırır.

Araştırma raporu

Buluşunuzun patentlenebilir olup olmadığını karar verme sürecinin ilk aşaması araştırma raporudur. Bu raporda

• dünyada daha önce yayımlanmış benzer çalışmalar,
• patentler veya teknik belgeler taranır ve listelenir.

Yani sizin buluşunuza en çok benzeyen fikirler, teknolojiler veya yayınlar gösterilir.

Bu raporda sizin buluşunuzun “yenilik” kriterini karşımaladığını gösteren belgeler varsa başvuru sahibi olarak başvuruyu geri çekebilirsiniz. Bu belgeler olduğu halde başvuruya devam ederseniz tarifnamede değişiklik yapabilirsiniz.

İnceleme raporu

İnceleme aşamasında ise buluşun patentlenebilir olup olmadığına karar verilir. İnceleme sürecinde buluşunuz yani istemler, kriterlere göre (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik) incelenir.

• Araştırma raporundaki dokümanlar,
• inceleme sürecindeki dokümanlar,
• eğer yapıldıysa başvuruda yapılan değişiklikler ile beraber patentin verilmesine karar verilirse bunun nedenlerini açıklayan bir inceleme raporu hazırlanır.

Aynı şekilde inceleme sonucu olumsuz olduğu durumlarda da başvuru sahibi, patent verilmeme gerekçeleri ile bilgilendirilir.

İtiraz ve değerlendirme

Diyelim inceleme raporu olumsuz sonuçlandı ve başvuru sahibi olarak gerekçeleri ile birlikte bilgilendirildiniz. Bu durumda sizden bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde

• bu bildirimlere karşı görüşler sunmanızı ya da
• tarifname, istemler veya resimlerde değişiklikler yapmanızı isterler.

Ancak bu bildirim sayısı üçten fazla olmaz. Bildirimlerden sonra yapılan inceleme sonucunda olumsuz sonuçlanırsa patent verilmeme gerekçeleriyle birlikte tekrar bir inceleme raporu düzenlenir.

Ayrıca bir diğer itiraz konusu ise üçüncü kişilerin patentin verilmesine yaptıkları itirazlardır. Bu itirazlar size bildirilir ve gerekli değişiklikleri yapabilmeniz için 3 ay süre verilir. Ardından tekrar bir inceleme süreci başlar.

Patent başvurusu adımları şu şekilde özetlenebilir:

Patent süreç akışı. (Kaynak: TÜRKPATENT – Patent Başvuru Kılavuzu)

Patent Geçerlilik Süresi

Patentler buluşunuzun koruma altına alınmasını sağlar ve sizin özel haklara sahip olmanızı garanti eder. Ancak patentlerin de belirli bir geçerlilik süresi vardır. Bu süre genellikle 20 yıl olarak belirlenir.

Ancak bu süreç içinde her yıl yenileme ücretinin ödenmesi gerekir. Eğer bu ücret zamanında ödenmez ise patent hakkı sona erer ve buluş halka açık hale gelir.

Geçerlilik süresinin sonunda patent sahibine tanınan tüm özel haklar sona erer ve buluş kamu malı haline gelir. Bu durumda herhangi bir kişi veya kuruluş, patent koruması altında olan ürün veya hizmeti kullanabilir; satışını yapabilir veya üzerinde değişiklikler yapabilir.

Patent Sisteminin Yasal Dayanağı ve TÜRKPATENT

Patent başvuruları sadece teknik incelemelerden ibaret bir süreç gibi görünebilir. Ancak patent sisteminin yasal bir temeli de vardır.

6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu

Türkiye’de patent hakkı, 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ile düzenlenir. Bu kanun; başvuru, tescil ve tescil sonrası işlemlere ek olarak hakların ihlali durumunda uygulanan yaptırımları da kapsar.

TÜRKPATENT

Patent sürecinin en önemli kurumu TÜRKPATENT’tir. Türkiye’deki patent başvurularını inceleyen, değerlendiren, koruma sağlayan kurumdur. Girişimciler başvurularını TÜRKPATENT’e yapar.

Patent süreciyle ilgili gerekli bilgiyi de kurumun sunduğu kılavuzlardan edinebilirsiniz.

Uluslararası Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?

Buluşunuzu sadece Türkiye’de değil dünya genelinde korumak isteyebilirsiniz. Bu durumda devreye, PCT (Patent Cooperation Treaty) girer. Eğer dünyaya açılmayı hedefleyen bir girişimci iseniz, PCT hakkında detaylı bilgi edinmeniz önemlidir.

PCT sistemi nedir?

PCT, üye olan 150’den fazla ülkenin bulunduğu uluslararası bir patent başvuru sistemidir. Bu sistem sayesinde buluşunuzun birden çok ülkede korunması için yapacağınız işlemler kolaylaşır.

Başvuru avantajları nelerdir?

PCT direkt olarak patent vermez ancak farklı ülkelerde patent başvuru sürecini kolaylaştırır. PCT başvurusundan sonra 30 ay içinde istenilen her ülkeye başvuruda bulunma hakkı kazanılır. Bu ülkelerde ayrı ayrı araştırma ve inceleme raporu hazırlatmak gerekmez.

Zaman ve maliyet tasarrufu sağlar.

Ulusal aşamaya giriş

Belirttiğimiz gibi PCT direkt patent vermez ve her ülke patent verip vermeyeceğine kendisi karar verir. PCT ulusal safha, 30 ay içinde koruma istediğiniz ülkelerin kendi patent kurumlarına başvurarak bu süreci ulusal yönetmelikler çerçevesinde devam ettirmeniz gereken aşamadır.

Girişimciler için İpuçları

Patent süresi, uzun sürebilen ve pek çok detayı bulunan bir süreçtir. Girişimcilerin bu sürece hazırlıklı başlaması faydalı olur.

Başvuru öncesi hazırlık kontrol listesi

Süreci kolaylaştırmak ve herhangi bir sebeple uzamasını önlemek için öncesinde hazırlık yapmak, zaman ve maddi kaybı önler.

• Sizden istenecek belgeleri,
• ön araştırmayı,
• bu patent için planınızı (yani uluslararası mı yoksa ulusal başvuru mu olacağını) önceden planlamanız ve bir kontrol listesi ile işe başlamanız, başvurusu sürecinde yardımcı olur.

Başvuru sonrası süreç takibi

“Belgelerimi teslim ettim başvurumu tamamladım ve iş bitti” diye düşünmeyin. Araştırma ve inceleme raporlarını takip edin ve reddedilme durumlarında tarifnamede değişiklik için yasal sürenizi kaçırmayın.

Pratik ipuçları

Patent başvuru sürecinde işinize yarayabilecek bazı pratik ipuçları:

• Bu süreçte bir uzmandan destek almak işinizi büyük ölçüde kolaylaştırır.
• Süreç boyunca ilettiğiniz ve size gönderilen tüm belgeleri arşivleyin.
• Tarifname ve istemleri; anlaşılır, net ve açık şekilde hazırlayın.

Sık Sorulan Sorular